Kuliyada Shabakada Maadow Maamulka
Mawduucyadaada : 42 ka Qeeb Qaadashaadaada : 129 Mahadcelin : 3 Is Diiwaangalintaa : 18/11/2010
| Subject: Casharka 6-aad: Qaybaha Motherboard-ka 2 Thu Feb 10, 2011 3:17 am | |
| Qaybaha Motherboard-ka (Way socotaa...) Sidaan ku soo aragnay [You must be registered and logged in to see this link.] waxaan Motherboard-ka u qaybinay 11 qeybood oo kala ah:[You must be registered and logged in to see this image.]
- Processor Socket ama Slot (sawirka nr 4)
- Chipset (sawirka nr 1)
- BIOS (sawirka nr 10)
- Battery (sawirka nr 9)
- Memory SIMM/DIM sockets (sawirka nr
- Bus Slots (sawirka nr 2 iyo 3)
- Processor Voltage Regulator
- Storage Device Interfaces (sawirka nr 11)
- Serial Ports (sawirka nr 6)
- Parallel Ports (sawirka nr 5)
- Mouse and Keyboard connectors (sawirka nr 7)
[You must be registered and logged in to see this link.] waxaan ku soo qaadannay labada qeybood ee ugu horreeya ee kala ah Processor Socket ama Slot iyo Chipset. Casharkaan waxaan ku soo qaadanaynaa labada qeybood ee ku xiga ee kala ah BIOS iyo Battery.
- BIOS
BIOS waa chip gaar ah oo uu ku kaydsan yahay program loo yaqaan ROM BIOS oo inta badan loo soo gaabiyo BIOS (Fiiri sawirka nambarka 10). ROM waxay u taagan tahay Read Only Memory. BIOS-na waxay u taagan tahay Basic Input/Output System. Chip-kaas loo yaqaan BIOS waxaa ku kaydsan program-yada kiciya kumbiyuutarka iyo kuwa inta uu kumbiyuutarku shidan yahay ka shaqaysiiya qeybaha aasaasiga ah ee kumbiyuutarka. Waxaa kale oo halkaa ku jira program-ka loo yaqaan POST (Power-On Self Test) oo mar kasta oo kumbiyuutarka la shido koontaroola in qeybaha kumbiyuutarka ugu muhiimsani ay u shaqaynayaan sidii loogu tala galay. Iyo waliba Program-ka loo yaqaan BIOS SETUP oo loo isticmaalo si akhbaar ku saabsan qeybaha kala duwan ee kumbiyuutarka loogu kaydiyo memory-da batariga ku shaqaysa ee loo yaqaan CMOS (Complimentary Metal-Oxide Semiconductor). Program-yada ku kaydsan BIOS-ku waa waxa ugu horreeya ee uu kumbiyuutarku isticmaalo marka la shido, xataa ka hor inta aan Operating System-ka la kicin. Marka aad kumbiyuutarka shiddo waxaa ilbiqsiyada ugu horreeya Monitor-ka (muraayadda) kaaga soo baxaya akhbaar ay program-yada BIOS-ku soo qorayaan oo kuu sheegaysa nooca iyo moodelka BIOS-ka kumbiyuutarkaaga, sida aad SETUP-ka BIOS-ka ku geli karto iyo akhbaar kale oo ku saabsan kumbiyuutarka iyo qaybihiisa. Si aad akhbaartaas u wada aragto waxaa wanaagsan in aad horta Monitor-ka shiddo inta aadan kumbiyuutarka shidin waayo Monitor-ada wakhti ayay ku qaadataa inay is kululeeyaan inta aysan wax ku tusin halkaasna waxaa laga yaabaa inay akhbaartii kugu dhaafto. Sida caadiga ah BIOS-ku wuxuu qabtaa 4 (afar) hawlood oo kala ah:
- POST (Power-On Self Test) wuxuu
koontroolaa processor-ka, Memory-da, Chipset-ka, Graphic Card-ka, Disk-yada, Keyboard-ka iyo dhammaan qeybaha ugu muhiimsan kumbiyuutarka.
- Bootstrap Loader wuxuu raadiyaa oo
uu hadduu helo kiciyaa Operating System-ka kumbiyuutarkaas ku jira sida MS-DOS, Windows, Unix, Linux, OS/2 iwm. Kadibna Operating System-kaas ayuu ku wareejiyaa awoodda maamulka kumbiyuutarka.
- Qeyb ka mid ah BIOS-ka oo loo
yaqaan Drivers waxay u kala turjuntaa Operating System-ka iyo qaybaha kumbiyuutarka (Computer Hardware).
- CMOS Setup waa program kuu suurto
galinaya inaad wax ka beddesho sida Motherboard-ka iyo Chipset-ku ay u shaqeeyaan iyo weliba inaad beddesho ama aad wax ku kordhiso disk-yada ku xiran kumbiyuutarka. Waxaa kale uu CMOS Setup kuu suurto galinayaa inaad beddesho ama saxdo taariikhda iyo saacadda kumbiyuutarka iyo inaad kumbiyuutarka ku xirto Password lagu weydiiyo mar kasta oo kumbiyuutarka la shido. Taasoo keenaysa in qof aan Password-kaas aqoon uusan isticmaali karin kumbiyuutarka. Kumbiyuutarrada casriga ah badankoodu waxay marka la shido kuu soo qorayaan hadal kuu sheegaya sida aad ku gali karto program-ka CMOS Setup oo inta badan loo soo gaabiyo Setup.
Waxaa muhiim ah in BIOS-ku uu waafaqsan yahay nidaamkii PC-ga (PC Standard) ee ay asal ahaan IBM dejisay. Maadaamaa uu BIOS-ku u kala turjumo Operating System-ka iyo qeybaha Kumbiyuutarka waxaa aad muhiim u ah in BIOS-ku uu la shaqeyn karo fahmina karo Operating System-yada caanka ah ee ay ka mid yihiin MS-DOS/Windows iyo Linux. Shirkadaha BIOS-ka sameeyaa waxay qeyb kasta oo kumbiyuutarka ka mid ah u sameeyaan BIOS-kana ugu soo daraan Drivers qeybtaas u gaar ah si ay taasi u suurto galiso in BIOS-koodu uu u af-garto qeyb kasta oo kumbiyuutarka ka mid ah iyo Operating System-yada caanka ah. Waxaa jira shirkado si gaar ah shaqo uga dhigta samaynta BIOS-ka. Shirkadahaas waxaa ka mid ah uguna caansan AMI (Amirican Megatrends Inc.) , Phoenix iyo Award Software. Shirkadahaasi waxay BIOS-kooda ka sii gadaan shirkadaha Motherboard-yada sameeya. Tusaale ahaan shirkadda Intel waxay heshiis la gashay oo intii muddo ah BIOS-ka Motherboard-yadeeda u samayn jiray shirkadda AMI. Taasina waxay keentay in BIOS-ka AMI oo loo yaqaan AMI BIOS uu noqday BIOS-ka ugu badan uguna caansan suuqa. Shirkadda AMI waxay xataa samaysaa Motherboard-yo ay iyadu leedahay. Shirkadda HP (Hewlett Packard) waxay iyaduna heshiis kula gashay Phoenix in ay u samayso BIOS-ka dhammaan kumbiyuutarrada loo yaqaan HP Vectra ee ay HP samayso. Laga soo billaabo sanadkii 1998-kii waxay Intel ku wareegtay oo ay heshiis la gashay Phoenix oo hadda samaysa BIOS-ka dhammaan Motherboard-yada ay Intel samaysay wixii ka dambeeyay 1998-kii. Bartamihii 1998-kii ayaa Phoenix waxay gadatay shirkadda Award Software waxayna isku noqdeen hal shirkad, BIOS-yada ay sameeyaanna waxay wataan magaca Phoenix. Halkaas waxaad iyadoo aan laguu sheegin ka garan kartaa in wixii muddadaas ka dambeeyay ay Phoenix qabsatay suuqa BIOS-ka. Laakiin marka laga reebo Motherboard-yada ay AMI samayso, waxaa jira shirkado kale oo Motherboard-yadooda u isticmaala BIOS-ka AMI maadaamaa uu muddo badan suuqa haysatay. In badan oo ka mid ah shirkadaha Motherboard-yada sameeya sida Compaq iyo AT&T ayaa waxay sameeyaan BIOS ay iyagu leeyihiin oo u dhigma BIOS-yada ay sameeyaan AMI, Phoenix iyo shirkadaha la midka ah. Dhammaan shirkadahaas aan kor ku soo sheegnay waxay kuu suurto galinayaan inaad BIOS-kaaga cusboonaysiiso (upgrading) oo mar kasta oo ay BIOS-ka wax ku soo kordhiyaan ama ay khalad hore ka saxaan waxay kuu ogolaanayaan inaad Homepage-kooda ka soo koobiyaysato BIOS-ka ugu dambeeyay. Arrintaasi aad ayay muhiim u tahay oo haddii ay kuu suurtoobi weydo inaad BIOS-kaaga cusboonaysiiso waxaa dhacaysa in kumbiyuutarkaagu uu qaadan waayo qaybaha kumbiyuutarka ee soo baxay kadib wakhtigii BIOS-kaaga la sameeyay iyo in aadan sixi karin wixii cillad ah ee BIOS-ka laga saxo. Taasi waxaa laga yaabaa inay kugu kallifto inaad Motherboard-ka beddesho. Sidaa darteed waxaad marka aad kumbiyuutar gadanayso iska hubisaa in BIOS-ka kumbiyuutarkaas ay samaysay shirkad weyn oo caan ah oo kuu suurto galinaysa in adiga oo internet isticmaalaya aad BIOS-ka casriyayn karto. Haddana waxaan halkaan mid mid ugu soo qaadnaynaa BIOS-yada ay sameeyaan saddexda shirkadood ee kala ah AMI, Phoenix iyo Award.
- AMI
AMI BIOS waa BIOS-ka maanta suuqa ugu caansan noocyadiisa ugu dambeeyayna waxaa lagu magacaabaa AMI Hi-Flex. BIOS-ka AMI Hi Flex waxaa isticmaala Motherboard-yada ay sameeyaan AMI, Intel iyo shirkado kale oo fara badan. SETUP-ka BIOS-ka AMI waxaad ku gali kartaa adigoo dhowrka ilbiriqsi ee ugu horreeya marka kumbiyuutarka la shido taabta batoonka Keyboard-ka ee 'Del' ama 'Esc'. BIOS-ka ayaa kuu sheegaya batoonka aad taabanayso iyo goorta aad taabanayso. Wuxuu BIOS-ku kuu soo qorayaa tusaale ahaan hadalka 'Press Del to enter the Setup'. Si aad u gasho SETUP-ka waa inaad taabataa batoonka uu BIOS-ku kuu sheego inta uu hadalkaasi kuu muuqdo. Waayo haddii hadalkaas laga gudbo ma gali kartid SETUP-ka xataa haddaad taabato batoonkii uu BIOS-ku kuu sheegay. AMI ma samayso dukumenti sharxaya isticmaalka BIOS-keeda. Qoridda dukumentigaas waxay u deysay shirkadaha isticmaala BIOS-keeda. Laakiin waxa jira buug ay qoreen injineerro u shaqeeya AMI oo magiciisa la yiraahdo "Programer's Guide to the AMIBIOS". Buuggaasi wuxuu si tifaftiran u sharxayaa AMI BIOS wuxuuna si aad ah u anfacayaa qof kasta oo isticmaala AMI BIOS. Buuggaasi wuxuu leeyahay nambar ay si fudud u garan karaan dadka ka shaqeeya dukaammada lagu gado buugaagta kumbiyuutarka, nambarkaas oo ah (ISBN 0-07-001561-9).
- Award
Award waa shirkadda kaliya ee shirkadaha sameeya Motherboard-yada ka gadda qoraalka asalka u ah BIOS-keeda (source code) iyadoo shirkadahaas u ogolaanaysa inay wax ka beddelaan dhismaha iyo hawl qabadka BIOS-keeda. Taasina waxay keentaa in shirkad kastaa ay BIOS-ka u beddesho si waafaqsan baahideeda. Halkaasna waxaa ka soo baxa BIOS-yo asalkoodu yahay BIOS-kii Award laakiin wax badan uga duwan kii ay Award samaysay. Shirkadaha isticmaala BIOS-yada sidaas loo beddelay waxaa ka mid ah AST. Laakiin Award ma qaaddo mas'uuliyadda BIOS-ka noocaas loo beddelay oo waxay xilka casriyaynta iyo cillad bixinta BIOS-ka noocaas ah ku wareejisaa shirkadaha isticmaala. SETUP-ka BIOS-ka Award waxaad ku gali kartaa adigoo ilbiriqsiyada ugu horreeya marka kumbiyuutarka la shido isla taabta batoommada Keyboard-ka ee kala ah Ctrl, Alt iyo Esc. BIOS-ka ayaa kuu sheegaya batoommada aad taabanayso iyo goorta aad taabanayso. Si aad u gasho SETUP-ka waa inaad Batoommadaas isla taabataa inta uu hadalka kuu sheegaya sida aad SETUP-ka ku galaysaa uu kuu muuqdo. Wixii caawimaad ah ee ku saabsan BIOS-ka Award waxaad ka heli kartaa adreeskaan: [You must be registered and logged in to see this link.].
- Phoenix
BIOS-ka Phoenix wuxuu BIOS-yada kale uga fiican yahay laba arrimood. Midda koowaad waa program-ka POST (Power-On Self Test) ee mar kasta ee kumbiyuutarka la shido koontroola in qeybaha kumbiyuutarku ay u shaqaymayaan sidii loogu tala galay ee la socda BIOS-ka Phoenix wuxuu hadduu khalad helo bixiyaa codad kala duwan oo mid kastaa uu u taagan yahay khalad nooc ah. Codadkaas waxaa loo isticmaali karaa in si dhib yar markiiba loo fahmo halka uu khaladku ka jiro. Arrinta labaad ee uu BIOS-ka Phoenix uga fiican yahay BIOS-yada kale waa xaga dukumentiga. BIOS-ka Phoenix waxaa la socda dukumenti si faahfaahsan u sharxaya dhismaha iyo isticmaalka BIOS-ka. Waxaa kale oo ay Phoenix soo saartay dukumentiyo dhowr ah oo farsamo ahaan (technical) u sharxaya sida BIOS loo sameeyo. Dokumentiyadaasi waxay raadraac u noqdeen guud ahaan suuqa BIOS-ka. Waxa kale oo aad caawimaad ku saabsan casriyaynta iyo cillad bixinta BIOS-ka iyo dukumentiba ka heli kartaa homepage-ka Phoenix oo ah [You must be registered and logged in to see this link.] iyo weliba hompage-ka shirkadda gadda BIOS-yada Phoenix ee la yiraahdo Micro Firmware oo ah [You must be registered and logged in to see this link.]. SETUP-ka BIOS-ka Phoenix waxaad ku gali kartaa adigoo ilbiriqsiyada ugu horreeya marka kumbiyuutarka la shido isla taabta batoommada Keyboard-ka ee kala ah Ctrl, Alt iyo Esc ama adigoo taabta batoon kale oo gaar ah sida F2 taasoo ku xiran moodelka BIOS-kaaga. BIOS-ka ayaa kuu sheegaya batoommada aad taabanayso iyo goorta aad taabanayso. Si aad u gasho SETUP-ka waa inaad Batoommadaas isla taabataa inta uu hadalka kuu sheegaya sida aad SETUP-ka ku galaysaa uu kuu muuqdo.
</li>
- Battery
Bateriga kumbiyuutarku wuxuu suurto galiyaa in akhbaarta uu BIOS-ku hayo ee ku saabsan kumbiyuutaka iyo qaybihiisa aysan lumin marka kumbiyuutarka la damiyo. Akhbaartaasi waxay ku kaydsan tahay Memory-da loo yaqaan CMOS. CMOS-ku wuxuu ku shaqeeyaa bateri oo xataa haddii fiilooyinka kumbiyuutarka korontada siiya laga bixiyo darbiga akhbaartaasi ma lumayso waayo korontaba shaqo kuma leh. Tusaale ahaan haddaad soo gadato hard disk (waa halka lagu kaydiya akhbaarta aad kumbiyuutarka gashato) oo aad kumbiyuutarkaaga ku xirto wuxuu kumbiyuutarku CMOS-ka ku kaydinayaa akhbaar ku saabsan nooca Hard disk-gaas. Ka dibna mar kasta oo kumbiyuutarka la shido wuxuu og yahay inuu ku xiran yahay hard disk noocaas ah. Bateriga kumbiyuutarku wuxuu qaab ahaan u eg yahay kan saacadaha wuuse ka weyn yahay (Fiiri sawirka nambarka 9) wuxuuna shaqayn karaa wakhti badan oo sanado gaaraya. Inta badan uma baahnid inaad ka ka fikirto baterigaas waayo wuxuu inta badan la cimri yahay kumbiyuutarka laftiisa oo inaad beddesho uma baahnid.
Casharkaanna halkaas ayaan ku joojinaynaa. Casharka Xiga waxaan ku soo qaadan doonnaa saddexda qaybood ee Battery-ga ku xiga. Copyright 2000 Somali Software. All rights reserved. [You must be registered and logged in to see this link.] | |
|